Συνέντευξη: Γιώργος Αλεξανδράκης
Γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη, όπου τέλειωσε και τις σπουδές της στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο στο τμήμα Θεάτρου. Τα τελευταία χρόνια ζει και εργάζεται στο Ρέθυμνο της Κρήτης, αν και βρέθηκε στην Αθήνα και της δόθηκαν σπουδαίες ευκαιρίες, η Ελένη επέλεξε να γυρίσει στο Ρέθυμνο και να εργαστεί πάνω στο αντικείμενό της με τον ίδιο ζήλο όπως αν βρισκόταν σε μία μεγάλη αθηναϊκή σκηνή.
Το Νοέμβριο του 2014 δημιουργεί έναν πολυχώρο έκφρασης και δημιουργικότητας το “THE GARAGE”, σεμινάρια, πρόβες και παραστάσεις δίνουν ζωή στην πόλη του Ρεθύμνου. Είναι ένας πολύ ευγενικός άνθρωπος-καλλιτέχνις που ό,τι κάνει το κάνει με απόλυτη ειλικρίνεια και ήθος. Συγκροτημένος άνθρωπος.
Ό άνθρωπος σήμερα, όπως αναφέρεται και στο έργο “Φυγή” που σκηνοθετείς, γίνεται αντικείμενο εγκατάλειψης και πολλές φορές η ανθρώπινη υπόσταση παραμερίζεται και υποβιβάζεται. Γιατί ο θύτης δεν μπορεί να κατανοήσει το πιο απλό ότι αύριο μπορεί να βρεθεί στην ίδια θέση;
-Βασικό χαρακτηριστικό της ανθρώπινης φύσης είναι η μνήμη και η απώλεια αυτής. Την ίδια τη στιγμή της βίαιης πράξης μας λησμονούμε την ευθύνη μας για αυτήν. Κι έχουμε πάντα καλά οχυρωμένο το “δίκιο” μας. Φοβάμαι πως ίσως είμαστε όλοι ικανοί για ακρότητες… Άλλωστε εμείς οι ίδιοι δεν έχουμε καμία ευθύνη για τις σφαγές που συμβαίνουν αυτήν τη στιγμή γύρω μας; Η αντίληψη/ θέση/ αντίδραση ή η απάθειά μας δεν αποτελούν βασικά υλικά της δομής μιας κοινωνίας που αυτοκαταστρέφεται; Και αν η κοινωνία εθελοτυφλεί τι εμποδίζει το άτομο, τον Έναν, να θάψει την ενοχή του κάτω από ένα σωρό δικαιολογίες, τόσο καλά μάλιστα που να μην τη βρίσκει ούτε ο ίδιος;
Τι νομίζεις ότι δημιουργεί την “ανάγκη” σε κάποιους ανθρώπους να κάνουν σκληρό σχολιασμό ακόμα και κάτω από μία φωτογραφία ενός νεκρού παιδιού;
-Δεν μπορώ να απαντήσω σε αυτό. Δε θα πάψει ποτέ να με σοκάρει και να με πληγώνει η απροσδόκητη και ανώφελη σκληρότητα των ανθρώπων.
Το θέμα του σύγχρονου “ανθρώπου” είναι η εθνικότητα ή η γενικότερη ύπαρξη ζωής που αισθάνεται απειλή;
-Το θέμα του σύγχρονου ανθρώπου είναι η επιβίωση σε έναν κόσμο βίας που ο ίδιος ανατροφοδοτεί…
Η παράσταση αναφέρεται ότι είναι ακατάλληλη για παιδιά κάτω των 15. Στο σήμερα τι σημαίνει ακατάλληλο υλικό για ένα παιδί; Ποιο σημείο της παράστασης την κάνει ακατάλληλη στα παιδιά;
-Η παράσταση, λόγω του θέματός της, έχει σκληρό περιεχόμενο που αφορά στην ωμή βία στον ίδιο μας τον εαυτό. Ως εκπαιδευτικός του θεάτρου πιστεύω πως, εξαιτίας της άμεσης πρόσβασης που έχουν σήμερα τα παιδιά σε σκηνές βίας (μέσω της τηλεόρασης και των βιντεοπαιχνιδιών), η εντύπωση που αποκτούν είναι πως η σκληρότητα είναι μονόδρομος. Δική μου/μας δουλειά είναι να τα βοηθήσουμε να ενταχθούν ομαλά και δίχως βιάση στην κοινωνία ενηλίκων, αποκτώντας συνείδηση και ανθρωπιά.
Υπό αυτήν την οπτική η παρακολούθηση μιας τέτοιας παράστασης που απευθύνεται στην αφύπνιση των ενηλίκων δεν είναι επιθυμητή.
Ακατάλληλη δεν είναι η ίδια η κοινωνία που μεγαλώνουν τα παιδιά σήμερα;
-“Ακατάλληλο” είναι το ότι μεγαλώνουν στην κοινωνία αυτή δίχως επίβλεψη και καθοδήγηση.
Η “Φυγή” πραγματεύεται την πάλη των τάξεων και η σκηνοθετική σου ματιά επικεντρώνεται στο θέμα της διαφορετικότητας και του κοινωνικού αποκλεισμού. Η σκηνοθετική σου πινελιά απορρέει στον τρόπο που βιώνεις γύρω σου ανάλογα περιστατικά, είναι μία ματιά από τον σύγχρονο κόσμο, τον πραγματικό και όχι τόσο το διαδικτυακό;
-Με απασχολεί συνειδητά και επίμονα το θέμα της ανθρώπινης βίας σε όλες τις τελευταίες μου δουλειές. Δεν ξέρω πότε θα ξεμπερδέψω μαζί του.Η βία που γεννά βία. Και η συλλογική ευθύνη σε μια κοινωνία που τρέφεται από αυτήν. Έχω αναρωτηθεί και στο παρελθόν σε ποιο σημείο της προσωπικής του ιστορίας ο άνθρωπος ξεχνά την ανθρωπιά του. Και έχω σοκαριστεί άλλες τόσες με μικρές σκηνές της καθημερινότητάς μας (επιθέσεις σε παιδιά, ρατσιστικά φαινόμενα, κακομεταχείριση ζώων και πολλά άλλα) -σκηνές αθλιότητας που προδίδουν κάθε έννοια πολιτισμού.
Ο Διαδικτυακός κόσμος είναι μία μικρογραφία της κοινωνίας ή απλά εκεί ο χρήστης αισθάνεται μία διαφορετική ελευθερία που, αν και ασύδοτα λειτουργεί, εκφράζει τι πραγματικά αισθάνεται ή είναι της στιγμής συναισθήματα που τον κάνουν να λειτουργεί με έναν αποκρουστικό τρόπο;
-Ούτε σε αυτό μπορώ να απαντήσω. Δε θέλω να σκεφτώ πως ζούμε στον αληθινό κόσμο με προσωπεία που πέφτουν μόλις κρυφτούμε πίσω από το πληκτρολόγιο. Ο άνθρωπος… αυτό το θηρίο;;;
Πόσο, άραγε, αντέχει ο νους πριν τη “φυγή”;
-Πολύ! Οι αντοχές του ανθρώπινου νου είναι μάλλον ανεξάντλητες…
Αλλά και μια ανάσα μόνο. Όταν αποφασίσει πως δε θέλει πια να αντέχει.
Τι ακριβώς πραγματεύονται οι δυο ηθοποιοί μέσα από την παράσταση;
-Την καθημερινότητά τους. Τις επιθυμίες. Τις δυσκολίες τους. Την αναζήτηση της ελευθερίας.
Το έργο “Φυγή” μπορεί άραγε να αλλάξει κάτι; Ένα θεατρικό έργο μπορεί να επηρεάσει θετικά έστω και υποσυνείδητα;
-Αυτός είναι πάντα ο σκοπός. Γιατί άλλο ανεβάζουμε παραστάσεις, πέρα από το να βρούμε την ευκαιρία να αγγίξουμε τους άλλους; Και ένας να μας καταλάβει, είναι αρκετό.
Πόσο άραγε διαρκεί το σκοτάδι στον νου ενός ανθρώπου;
-Μερικές φορές μια ολόκληρη ζωή. Άλλες ώσπου κάτι ή κάποιος –η Τέχνη συχνότερα- να το διαλύσει.
Βρίσκεσαι στο Ρέθυμνο της Κρήτης, όπου παίζονται και οι παραστάσεις που σκηνοθετείς. Πώς είναι να βρίσκεσαι στην περιφέρεια και να κάνεις θέατρο; Υπάρχουν ενδεχομένως δυσκολίες;
-Υπάρχουν αντικειμενικές δυσκολίες. Από το ανθρώπινο δυναμικό ως τα υλικά και από την ανταπόκριση των θεατών ως την οικονομική αδυναμία ή τον “τοίχο” του κακώς εννοούμενου ερασιτεχνισμού. Το κίνητρο όμως είναι το ίδιο το αποτέλεσμα. Η Επικοινωνία μέσω της σκηνής με ένα λιγότερο παιδευμένο ίσως, αλλά, και για αυτό, πιο ενθουσιώδες Κοινό.
Μπορείς να μας πεις λίγα λόγια για τους ρόλους που υποδύονται οι ηθοποιοί σου;
– Δύο άντρες σε ένα υπόγειο. Δύο άντρες διαφορετικοί αναμεταξύ τους, αλλά και όμοιοι ως Ένας. Δύο άνθρωποι διαφορετικοί με εμάς, αλλά της διπλανής πόρτας… Με ανάγκες, αγωνίες, χαρές και λύπες, όπως όλοι μας.
Info Παράστασης
Μια παράσταση βασισμένη στους Εμιγκρέδες του Σ. Μρόζεκ
Με τους: Γιώργο Ξενικάκη και Πέτρο Τσιμπούρη
«Γιατί ο Ξένος ήταν από πάντα εδώ.
Δεν υπήρξε ποτέ του Άλλος.
Έτρωγε κι έπινε μαζί μας όλον τούτο τον καιρό»…
Η παράσταση ακροβατεί πάνω στο κείμενο του πολωνού συγγραφέα.
Ο άνθρωπος που γίνεται αντικείμενο εγκατάλειψης, διαπόμπευσης, καταδίκης, αφορισμών, απομονώνεται… πνίγεται στο σκοτάδι της προσωπικής του νύχτας.
Πόσο, άραγε, αντέχει ο νους πριν τη ‘φυγή’;
Μετάφραση: Βασίλης Πουλάκος
Διασκευή- Σκηνοθεσία: Ελένη Δάγκα
Σκηνικά-Κοστούμια: Ελένη Δάγκα & Επαμεινώνδας Κουρμούλης
Μουσική: Πρόδρομος Καραδελόγλου
Φωτισμοί: Μαριάννα Κοντούλη & Γιώργος Πριναράκης
Σχεδιασμός αφίσας: SERO (Ορέστης Σερκελίδης)
Το The Garage είναι ένας χώρος που δημιουργήθηκε στην πόλη του Ρεθύμνου το 2014 με στόχο την προώθηση της θεατρικής παιδείας στην Κρήτη και τη δημιουργική αξιοποίηση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.
