ERWIN OLAF – Φωτογράφος
Συνέντευξη: George Alexandrakis
Το μοναδικό του φως, τα χρώματα, η υψηλή αισθητική στη δουλειά του, συντείνουν στο πορτραίτο ενός μοναδικού φωτογράφου-καλλιτέχνη.
Ο Erwin Olaf αφηγείται ιστορίες για θεατές που διαβάζουν μία εικόνα πέρα από το προφανές, άλλοτε με ουσιαστικά μηνύματα και άλλοτε με την αυτοσαρκαστική του διάθεση. Στα έργα του, το γυμνό αποκτάει νόημα, μεταφέρονται μηνύματα, επιτυγχάνεται επικοινωνία.
Ο Ολλανδός καλλιτέχνης είναι διαχρονικός, αφηγηματικός, με ιστορίες που αγγίζουν την τελειότητα, ακόμα και στην πιο μικρή λεπτομέρεια.
Έχετε σπουδάσει δημοσιογραφία, αλλά τελικά ακολουθήσατε την τέχνη της φωτογραφίας. Τι ήταν αυτό που σας συναρπάζει στον κόσμο των εικόνων; Θυμάστε την πρώτη εικόνα που έχετε καταγράψει;
Δεν θυμάμαι την πρώτη εικόνα που έχω τραβήξει, αλλά θυμάμαι αυτές τις πρώτες στη σχολή Δημοσιογραφίας. Απλά ένιωσα πολύ άνετα με αυτό το μέσο, ως ένας τρόπος για να εκφραστώ και η αγάπη ήταν αμοιβαία.
Με τη φωτογραφία μου φάνηκε να λειτουργώ πολύ καλά.
Υπήρξε κάποιο συγκεκριμένο άτομο που σας παρακίνησε να ακολουθήσετε την τέχνη της φωτογραφίας; Τι συμβουλές πήρατε στην αρχή της καριέρας σας, αν πήρατε, και από ποιον;
Ένας από τους καθηγητές στη σχολή Δημοσιογραφίας με συμβούλεψε να συνεχίσω με τη φωτογραφία. Παρατήρησε ότι είχα περισσότερο πάθος γι’ αυτήν και πως μου ταίριαζε καλύτερα από τη δημοσιογραφία.
Στη συνέχεια, ο Hans van Manen ( Ολλανδός χορογράφος) βοήθησε κάπως, δίνοντάς μου αρκετές καλές συμβουλές και κίνητρο.
Φωτογραφίζετε άτομα με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και όχι κλασικά μοντέλα. Πώς προχωράτε στην τελική επιλογή;
Λατρεύω τους ανθρώπους με χαρακτήρα, είτε πρόκειται για μοντέλα, ή «πραγματικούς ανθρώπους». Συνήθως ψάχνω για κάτι (για να επικοινωνήσω ένα συγκεκριμένο μήνυμα) σε μια φωτογραφία, γι ‘αυτό προσπαθώ να βρω κάποιο άτομο που είναι κατάλληλο γι’ αυτό. Είναι μια πολύ ενστικτώδης επιλογή.
Είστε ένας φωτογράφος ευρέως γνωστός για μια συγκεκριμένη ταυτότητα φωτισμού και επιπλέον, λόγω των κοινωνικών μηνυμάτων, για διάφορα θέματα, που περνάτε μέσα από την τέχνη σας. Ποια είναι τα συναισθήματά σας, αλλά και η διαδικασία πριν από το στήσιμο μιας φωτογράφισης;
Κυρίως έχω δημιουργικές ιδέες που θέλω να εξερευνήσω. Μόλις η ιδέα (η οποία μπορεί να προέλθει από οπουδήποτε -η έμπνευση έρχεται από τη δική μου ζωή, αλλά επηρεάζομαι επίσης από το τι συμβαίνει γύρω μου και στην κοινωνία μας) είναι πιο συγκεκριμένη, συναντιέμαι με τους ανθρώπους που μαζί τους θέλω να υλοποιήσω την ιδέα αυτή. Υπάρχουν πολλά πάρε-δώσε, μέχρι να αρχίσουν τα γυρίσματα. Συζητάω την ιδέα μου με μακιγιέζ, με τον σκηνογράφο, και κάπως έτσι η ιδέα αρχίζει να παίρνει σάρκα και οστά.
Οι φωτογραφίες σας είναι το αποτέλεσμα ενός ολόκληρου μηχανισμού ανθρώπων που εργάζονται μαζί για το τελικό αποτέλεσμα, ειδικά όταν πρόκειται για διαφημίσεις. Θα θέλατε να μας περιγράψετε έναν τυπικό μήνα προετοιμασίας;
Δεν κάνω τόσο εμπορική δουλειά πια, εστιάζω περισσότερο στην προσωπική μου δουλειά, και σε ιδιαίτερα projects.
Τα έργα αυτά είναι συνήθως μεγάλες αναθέσεις και απαιτούν αρκετό διάλογο με τους ανθρώπους που δίνουν την εκχώρηση. Είναι απαραίτητο να γνωρίζω τι ακριβώς ζητείται και ποιες οι προσδοκίες για την εκάστοτε δουλειά.
Χαρακτηριστική είναι η ανταλλαγή πολλών e-mails, αλλά και μια σειρά τηλεφωνημάτων, συνομιλίες με τους ανθρώπους στο ρετουσάρισμα, σκηνογράφους κ.λπ.
Οι φωτογραφίες σας βασίζονται σε ιστορίες διαφορετικών ανθρώπων σε διαφορετικούς χρόνους και τόπους, με ιδιαίτερα φώτα και μια ατμόσφαιρα που περιορίζει το σκοτάδι. Αποτελούν ιστορίες που θα θέλατε να πείτε, πρόκειται για εικόνες της φαντασίας ή πραγματικές εικόνες που θυμίζουν το παρελθόν;
Οι εικόνες είναι μια παλέτα, θα ήθελα ο θεατής να έχει τον δικό του λόγο. Δεν με πειράζει να τον οδηγώ προς μια συγκεκριμένη κατεύθυνση, για τον καθορισμό του περιγράμματος, αλλά όσον αφορά τα χρώματα και τις λεπτομέρειες, θα ήθελα οι θεατές μου να προβληματίζονται σχετικά με τις εικόνες και να κάνουν τις δικές τους, μέσω αυτών.
Ποιοι είναι οι λόγοι που θα σας έκαναν να απορρίψετε μια φωτογραφική δουλειά για διαφημιστικούς σκοπούς;
Δεν δουλεύω για τις εταιρείες τσιγάρων για πολύ καιρό τώρα. Εκτός από αυτό, αναλόγως. Αλλά, όπως είπα, δεν ασχολούμαι πολύ με τη διαφήμιση πια, μπορώ να δουλεύω κάνοντας προσωπικές δουλειές και αυτό με κάνει πολύ χαρούμενο.
Θεωρείται το φιλμ ως ένα μέσο που προσδίδει περισσότερη ζωή στις εικόνες σας;
Το φιλμ είναι απλά ένα πολύ διαφορετικό μέσο από τη φωτογραφία, είναι ένα μέσο από μόνο του και μπορεί να χρησιμοποιηθεί με διάφορους τρόπους. Για παράδειγμα, κάνω περισσότερες εγκαταστάσεις τώρα (για παράδειγμα το Waiting, 2014 και το Keyhole, 2012) και το φιλμ είναι ένα μέρος του έργου.
Όταν ασχολείται κανείς με κινούμενες εικόνες, έχει να κάνει περισσότερο με την ιστορία και λιγότερο με την αισθητική. Έτσι, από την άποψη αυτή, έχετε δίκιο.
25 χρόνια δουλειάς, φήμης και αναγνώρισης, βραβεία, εκθέσεις, εκδόσεις. Ποια στοιχεία στη ζωή σας φέρνουν την αληθινή ευτυχία και εκπλήρωση;
Όλα αυτά σε συνδυασμό βέβαια. Υπάρχουν μερικά πράγματα, όπως το σχέδιο για το ολλανδικό κέρμα του ευρώ ήταν κάτι πολύ ιδιαίτερο για μένα, είναι ένα από εκείνα τα πράγματα που έχω να θυμάμαι. Επίσης η τελευταία μου εγκατάσταση με τον τίτλο Waiting… είμαι τόσο ευχαριστημένος με το αποτέλεσμα. Άρα η δουλειά μου (και σύντροφος) με κάνουν πολύ ευτυχισμένο… όπως και το να ξαπλώνω στον καναπέ μου, κοιτάζοντας έξω, ακούγοντας τα πουλιά…
Τι θα συμβουλεύατε έναν νέο φωτογράφο;
Δούλεψε σκληρά, βρες τη δική σου ταυτότητα το συντομότερο δυνατό, προσπάθησε να κεντρίσεις την προσοχή.
Τι είναι αυτό που οι άνθρωποι με πετυχημένη σταδιοδρομία παραβλέπουν και το συνειδητοποιούν πολλά χρόνια αργότερα;
Δεν ξέρω, ελπίζω να μην έχω παραμελήσει τίποτα. Δεν μου αρέσει να επαναλαμβάνομαι πάρα πολύ, το να κολλάς με κάποια επιτυχία και να επαναλαμβάνεσαι… ίσως αυτό.
Υπάρχει κάποια πιθανότητα να κάνετε κάποια φωτογράφιση εμπνευσμένη από την Ελλάδα στο εγγύς μέλλον;
Αν κάποιος με καλέσει, υπάρχει πιθανότητα. Η Ελλάδα είναι μια όμορφη χώρα με πολύ πλούσια ιστορία.
